فراشناخت

فراشناخت (Metacognition) به بيان ساده يعني تفکر درباره تفکر. رويکرد مدرن آموزش برپايه يادگيري فراشناختي است. براي اين منظور لازم است که طرح درس ها، دربرگيرنده جنبه هاي زير باشد:
1- تشويق دانش آموزان به طرح پرسش هايي که در مواجهه با دروس جديد بايد از خود بپرسند؛ مثلاً اين چيست؟ چگونه کار مي کند؟ به چه چيزي شبيه است؟
2- تشويق دانش آموزان به تعيين و اتخاذ استراتژي اصلي شان در حل مسئله؛ به عنوان مثال، شکستن يک مسئله به مسائل کوچکتر
3- تشويق دانش آموزان به استفاده از مفاهيمي مانند فرضيه و شواهد در روبرو شدن با پديده هاي جديد
4- فهم اينکه شواهد و روش استنتاج در علوم گوناگون، متفاوت است. به عنوان مثال در رياضيات از اثبات منطقي استفاده مي شود، در علوم از آزمون و مشاهده، در تاريخ و فلسفه از استدلال و … .
در رويکرد مدرن آموزشي، فرايند يادگيري داراي سه مرحله است:
1- فعاليت هاي مقدماتي : در اين مرحله از دانش آموزان سوال مي شود تا دانش قبلي خود درباره موضوع را به خاطر آورند. اين مانند پلي است که دانش قبلي را به دانش جديد، مرتبط مي کند. آنگاه دانش جديد از طريق پرسش هاي کاوشگرانه، بيان مي شود
2- تمرين هاي يادگيري : در اين مرحله دانش آموزان راهنمائي مي شوند تا خود را مشغول به يافتن مفاهيم کليدي، طرح پرسش، تحليل علت- معلول، تحليل مقايسه- تطبيقي، بيان مولفه هاي ساختاري، ارزش هاي فرهنگي، ساختاربندي، و ريشه هاي شواهد شوند و براي اينکار از اصول و فرمول هاي صحيح استفاده کنند. براي فهم عميق تر، دانش آموزان تشويق مي شوند تا به استنتاج دست زده و در مورد استنتاج هاي خود با يکديگر بحث و حتي مناظره کنند و يا اينکه تفسيرهاي خود از استنتاج هايشان را بنويسند
3- فعاليت هاي تعقيبي: در اين مرحله دانش آموزان بايد استنتاج هاي خود را شرح دهند، و اينکه بر اساس چه روشي به اين استنتاج ها رسيده اند. و اينکه استنتاج هاي آنها در بعدي وسيعتر چگونه توجيه پيدا مي کند. ديگر دانش آموزان نيز بايد در مورد ارزيابي گزارش استنتاج هاي هم کلاس هاي شان، نظرشان را بدهند
پياده کردن طرح درس مبتني بر فراشناخت، چالش معلمان در رويکرد مدرن آموزشي است. براي اجراي صحيح اين طرح درس، دانش آموزان بايد فعال باشند نه منفعل که اين موضوع نيازمند تلاش هاي فراواني هم از طرف معلمان و هم از طرف مديران است. از اين رو معلمان بايد ويژگي هاي زير را داشته باشند :
– به موفقيت همه دانش آموزان متعهد باشند
– براي ساختن يک محيط مناسب براي يادگيري در مدرسه، با ديگر معلمان همکاري داشته باشند
– با مفاهيم فراشناخت و روش هاي آن آشنا باشند
– طيفي از فعاليت هاي گوناگون را طراحي کنند
– عملکرد دانش آموزان را به صورت منظم مورد نظارت قرار دهند
– عملکرد آنها را مورد ارزيابي صحيح قرار دهند و با والدين آنها روابط متقابل و سازنده اي داشته باشند

mahdiarkhodi

افتخارم این است که یک معلم هستم

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

14 + ده =