راهنمای نوشتن مقالات علمی پژوهشی

عنوان (Tittle)

چکیده (Abstract)

کلمات کلیدی (Keywords)

مقدمه (Introduction)

مواد و روش‌ها (Materials and methods)

نتایج (Results)

بحث (Discussion)

نتیجه‌گیری (Conclusion)

تقدیر و تشکر (Achnowledgment)

مراجع (References)

ضمیمه (Appendix)

موارد تکمیلی (Supplementary materials)

لازم به ذکر است که ممکن است بخش‌های ۶ و ۷ با هم ادغام شده با عنوان Results and Discussion نوشته شوند. توجه شود که بعضی از بخش‌های گفته شده مثل قسمت‌های ۹، ۱۱ و ۱۲ لزوما در همه مقالات وجود ندارند و وجود آنها به نوع مقاله و ژورنال مورد نظر بستگی دارد.

 ۱- عنوان

عنوان مقاله نخستین چیزی است که دیگران را به خواندن مقاله شما جلب می‌کند. عنوان مقاله باید گویای علمی باشد و به درستی بتواند کاری را که انجام شده، عرضه کند. عنوان هم باید گویای متن باشد و هم دارای جذابیت باشد. از نوشتن عنوان‌های طولانی باید خودداری نمود. همچنین از کلمات اختصاری شناخته نشده در عنوان مقاله نباید استفاده کرد. عنوان مقاله می‌تواند در قالب یک جمله یا عبارت پرسشی نوشته شود که در این حالت توجه دیگران به موضوع بیشتر جلب خواهد شد.

۲- چکیده

در این قسمت باید چکیده فعالیت پژوهشی ضمن بیان اهمیت موضوع و نتایج به دست آمده، به طور شفاف و دقیق در قالب تعداد محدودی از کلمات (وابسته به نوع مجله مثلا می‌تواند حداکثر تا ۲۰۰ کلمه باشد) توضیح داده شود. چکیده بایستی به گونه‌ای نوشته شود که دیگران را به خواندن مقاله شما ترغیب کند. اگر کلمات اختصاری در چکیده بکار رود، باید عبارت کامل آن در داخل پرانتز و پس از عبارت اختصاری نوشته شده و یا کلمه اختصاری در داخل پرانتز و پس از عبارت کامل آن نوشته شود. معمولا زمان افعال چکیده یک مقاله زمان حال است اما می‌توان از افعال زمان گذشته نیز استفاده نمود.

به طور کلی دو نوع چکیده وجود دارند:

۱-توصیفی(Descriptive): چکیده های توصیفی در زمینه های علوم انسانی و علوم اجتماعی یا روانشناسی مورد استفاده قرار می­گیرند. این نوع از چکیده ها حدود ۵۰ تا ۱۰۰ کلمه هستند. ساختار یک چکیده ی توصیفی عموما به شکل زیر است: ۱- تاریخچه ۲-هدف ۳-مطلب خاص مورد توجه / مورد علاقه ی مقاله ۴-مروری بر محتویات

۲-چکیده ی راهنمای تمام نما(Informative): چکیده های راهنما عموما در مقالات مهندسی، علوم یا روانشناسی مورد استفاده قرار می گیرند. این چکیده های حدودا ۲۰۰ کلمه را شامل می­شوند. اکثر این چکیده ها از بخش های زیر تشکیل می شوند: ۱-تاریخچه ۲-هدف مقاله ۳-روش مورد استفاده ۴-یافته ها/نتایج ۵-نتیجه گیری

نوع چکیده ی مورد استفاده به رشته ی موردنظر بستگی دارد.

نکاتی در جهت نگارش چکیده

ابتدا مقاله را چندبار مطالعه نموده و نکات اصلی آن را دریابید. سپس هر بخش را در نظر گرفته و آن را به یک ۱ تا ۲ جمله خلاصه کنید. سپس جملات جمع آوری شده را دوباره بخوانید تا مطمئن شوید که مباحث اصلی موجود در مقاله را پوشش می دهد.

اطمینان حاصل نمایید که در رابطه با هر یک از نکات کلیدی ساختار چکیده مطلبی آورده اید. چکیده ی نگارش شده را بررسی نمایید و در صورت وجود کلمات غیرضروری آنها را حذف نموده و آن را دوباره به شکلی روان نگارش نمایید.

چه چیز یک چکیده را خوب و تاثیرگذار می کند؟

جهت نگارش چکیده از یک متن قابل مفهوم و خلاصه استفاده می شود و می توان از خود آن چکیده اطلاعاتی دریافت نمود. تمام مولفه های آکادمیک لازم را از متن کامل انعکاس دهد که باید شامل هدف، تمرکز، روش ها، نتایج و استدلال ها باشد. هیچ گونه اطلاعاتی خارج از مقاله در خود نداشته باشد. به زبان روان و سلیس نوشته شده و برای گستره ی وسیعی از خوانندگان از جمله خوانندگان با رشته های علمی تخصصی قابل فهم باشد. به زبان مجهول نوشته می شود تا به جای تمرکز بر اشخاص، بیشتر با تمرکز بر موارد مهم، یافته ها را گزارش دهد.

عموما هیچ مرجعی را شامل نمی شود.

۳- کلمات کلیدی

کلمات کلیدی در مقاله بسیار مهم می‌باشند. کلمات کلیدی بیان کننده موضوع مقاله هستند که جهت شناساندن و معرفی مقاله به جامعه علمی کاربرد دارند. به این ترتیب دیگر نویسندگان و پژوهشگران با جستجوی عبارات پژوهشی مورد نظر خود در کلمات کلیدی، می‌توانند به مقاله شما دست یابند.

۴- مقدمه

اگر خوانندگان با مطالعه مقدمه مقاله، به نوشته شما علاقمند نشوند، مقاله از دست رفته است! در قسمت مقدمه، می‌بایست تاریخچه و اهمیت موضوع، مشکلات و نقاط ضعف روش‌های پیشین و رویکرد شما برای حل این مشکلات نوشته شود. در آغاز مقدمه بهتر است به صورت کلی صحبت کرده و به تدریج به توضیح توضیحات جزییات و موضوع اصلی پژوهش پرداخته شود. در این بخش، پژوهش‌ها و نتایج بدست آمده در گذشته مرور شده، کمبود و یا نقص آن‌ها تشریح شده و سپس راهکار مورد استفاده توسط نویسندگان که دلیل نوشتن مقاله می‌باشد، توضیح داده خواهد شد. در آخرین پاراگراف بخش مقدمه، مرسوم است ساختار کلی مقاله و اینکه در بخش‌های بعدی آن چه عنواینی مطرح خواهد شد، بیان گردد.

۵ – مواد و روش‌ها

ممکن است مقاله در مورد یک موضوع عملی، تئوری یا شبیه سازی باشد. اگر موضوع مقاله عملی باشد در این قسمت کلیه مواد و دستگاه‌های استفاده شده، پروتکل انجام آزمایش و چگونگی فراهم آوردن مقدمات آزمایش به طور کامل و دقیق عنوان می‌شود. اگر مقاله تئوری یا شبیه سازی باشد بایستی روابط ریاضی، فرضیه‌ها، اثبات قضیه‌های ذکر شده، نرم افزارهای استفاده شده و مقادیر عددی پارامترها به طور کامل در جدول نوشته شود، به طوریکه خواننده با دنبال کردن مقاله بتواند به همان نتایج دست یابد.

اصول:

تنها درصورتی که مطالعه آنقدر پیچیده است که به این شکل می­توان کمی فضا ذخیره نمود، اصول را به صورت جداگانه توصیف نمایید.

مواد شیمیایی تخصصی، موارد مورد استفاده در زمینه ی زیست شناسی، و هر یک از مواد یا منابعی را که عموما در آزمایشگاه ها یافت می شوند در متن بیاورید.

روشها:

روش را شرح دهید (نه جزئیات هر روش که همگی از روش یکسان استفاده نمودند(

روش را به طور کامل شرح دهید، شامل ویژگی هایی از قبیل درجه حرارت، دوره ی نهفتگی(Incubation Times) و غیره.

به جهت مختصرگویی، روشهای کنونی تحت سرفصل های اختصاص داده شده به روش های به خصوص یا گروهی از روش ها عنوان گردد.

اگر از روش هایی استفاده نمایید که به خوبی مستند شده اند، روش را با نام خطاب نموده و بس. برای مثال، آزمایش Bradford بسیار شناخته شده است. نیازی نیست روش را به طور کامل گزارش کنید ، تنها بدین موضوع اشاره کنید که از آزمایش جهت تخمین غلظت پروتئین و شناسایی استاندارد مورد استفاده ی شما استفاده نمودید. همین موضوع برای روش SDS-PAGE و بسیاری روش­های معروف دیگر در زیست شناسی و زیست شیمی(Biochemistry) هم صادق است.

سبک:

استفاده از زمان معلوم در هنگام مستندسازی روش ها بدون استفاده از اول شخص بسیار مشکل یا غیرممکن است، که توجه خواننده را بیشتر به محقق جلب می کند تا به کار. از این رو، هنگام نگارش روش ها بیشتر نویسندگان از زمان مجهول سوم شخص استفاده می نمایند.

در این بخش و هر بخش دیگر مقاله از نثر عادی استفاده نمایید از لیست های غیررسمی دوری نموده و از جملات کامل استفاده نمایید.

از موارد زیر اجتناب کنید:

موارد بیان شده و روش ها مجموعه ای از دستورالعمل ها نیستند.

تمام اطلاعات و پیشینه ی توصیفی را حذف کنید این موضوعات را برای بخش گفتگو نگه دارید.

اطلاعاتی را که به شخص سوم غیرمرتبط است حذف کنید، برای مثال اینکه از چه ظرف یخی استفاده نمودید، یا اینکه چه شخصی به اطلاعات دسترسی پیدا کرده.

۶ – نتایج

نتایج عملی با عنوان Experimental Results و نتایج شبیه سازی با عنوان Simulation Results بیان می‌شوند. در این قسمت باید دستاوردها، یافته‌ها و مقادیر عددی نتایج آزمایش، اهمیت و با ارزش بودن آن‌ها کاملاً دقیق و به صراحت توضیح داده شود و ویژگی‌های آماری نیز ذکر گردد. زمان افعال این بخش از مقاله گذشته است.

هدف اصلی

هدف از بخش نتایج ارائه و نمایش یافته­ هایتان است. این بخش را یک گزارش عینی از نتایج قرار دهید، و تمام تفسیرها را برای این بخش نگه دارید.

نگارش بخش نتایج

مهم: باید به شکلی واضح مواردی را که عموما در یک مقاله­ ی تحقیقاتی قرار می­گیرند از داده­ های خام یا سایر ضمایمی که منتشر نخواهند شد متمایز نماییم. در اصل، چنین مواردی نباید هرگز ارائه شوند مگراینکه از سوی مربی درخواست شوند.

محتوی

یافته­ های خود را در متن خلاصه نموده و در صورت امکان به شکل جدول و شکل نمایش دهید.

در متن، تمام نتایج را توصیف نمایید و خواننده را بیشتر به سمت مشاهداتی که مرتبط­ تر هستند هدایت کنید.

متنی تهیه نمایید، مثلا با شرح سوالی که با یک مشاهده­ ی خاص مورد بررسی قرار گرفت.

نتایج آزمایشات کنترل را شرح داده، و مشاهداتی را مشمول گردانید که به صورت جدولی یا شکلی ارائه نشده.

داده­ ها را تجزیه و تحلیل کنید، سپس داده­ های تحلیل شده را به شکل یک نمودار، جدول یا به شکل متن ارائه نمایید.

از موارد زیر اجتناب نمایید:

نتایج را بررسی یا تفسیر ننمایید، اطلاعات پیشینه را گزارش ندهید و سعی نکنید همه چیز را توضیح دهید.

هیچگاه داده های خام یا محاسبات متوسط را در یک مقاله ی تحقیقاتی نگنجانید.

هیچ گاه یک داده را بیش از یک بار ارائه ندهید.

متن باید اشکال و جداول را تکمیل نماید نه اینکه همان اطلاعات را انتقال دهد.

لطفا اشکال را با جداول اشتباه نگیرید ، بین این دو تفاوت وجود دارد.

سبک

مثل همیشه، در هنگام ارجاع به نتایج از زمان گذشته استفاده نمایید و همه چیز را به شکلی منطقی قرار دهید.

در پایان گزارش جداول و اشکال را با نام گذاری مناسب در بخش نتایج ارائه دهید (به شکل واضح آنها را از هر مورد دیگر از قبیل داده های خام، منحنی های استاندارد و غیره متمایز نمایید.(

اگر ترجیح می دهید، می توانید اشکال و جداول را به شکل مناسب در متن بخش نتایج قرار دهید.

اشکال و جداول

اشکال و جداول را یا در متن نتایج قرار دهید، یا آنها را در پشت گزارش ارائه دهید، یکی از این دو مورد را اجرا نمایید.

اگر اشکال و نتایج را در پایان گزارش قرار می دهید، مطمئن شوید که به وضوح از موارد ضمیمه از قبیل داده های خام متمایز شده اند.

صرفنظر از جایگاه قرارگیری، هر شکل باید به ترتیب نامگذاری گردد و با یک زیرنویس تکمیل گردد (زیرنویس شکل را در زیر آن قرار دهید.(

صرفنظر از جایگاه قرارگیری، هر جدول باید دارای یک عنوان بوده، به ترتیب نام­گذاری شده و دارای یک سرفصل باشد (عنوان و شرح در بالای جدول قرار میگیرد( .

هر شکل و جدول باید به قدری کامل باشد که جدای از متن خود پیام را منتقل کند.

۷ – بحث

این بخش از مقاله به تفسیر و تعبیر نتایج و دستاوردهای پژوهش اختصاص دارد و لذا به دانش وسیعی نیاز دارد. در این قسمت باید پژوهش‌های قبلی و مرتبط با موضوع مقاله که در بخش مقدمه عنوان شده‌اند، بیان شوند و مقایسه‌ای از روش‌ها/ نتایج ذکر شده در آن مقالات با روش‌ها/ نتایج این پژوهش انجام گیرد. همچنین لازم است مزایا و معایب پژوهش فعلی و همخوانی یا عدم همخوانی دستاوردهای حاصل با یافته‌های پیشین با دقت توضیح داده شود. زمان افعال بکار رفته گذشته است.

۸-  نتیجه‌گیری

این قسمت مرور بسیار مختصر از کل مقاله می‌باشد. در واقع این بخش مشابه چکیده مقاله است اما به شکل کلی‌تر، زیرا                conclusion محدودیت در تعداد کلمات ندارد.

در این بخش اهمیت موضوع، نتایج کلی پژوهش انجام گرفته و نیز پژوهش‌هایی که در آینده می‌تواند راجع به این موضوع انجام شود بیان و توضیح داده می‌شود .(Future works) زمان افعال نیز تلفیقی از زمان گذشته و آینده است.

۹- تقدیر و تشکر

این بخش لزوماً در همه مقالات وجود ندارد. معمولا در این بخش از افرادی که به نحوی در انجام پژوهش به نویسندگان کمک کرده‌اند (اما میزان مشارکت آن‌ها به گونه‌ای نبوده که به عنوان نویسنده مقاله ذکر شوند) تشکر و قدردانی می‌شود. همچنین می‌توان از موسساتی که حمایت مالی و یا تجهیزاتی داشته‌اند و یا از داوران مقاله که با ارایه نکات ارزشمند خود به ارتقای کیفی مقاله کمک کرده‌اند، تشکر نمود.

۱۰- منابع

در این بخش مشخصات تمامی منابع و مقالاتی که در متن مقاله به آن‌ها ارجاع شده است، باید به طور کامل و دقیق نوشته شوند. به طور کلی شیوه و آیین نگارش ارجاع به مقالات دیگران، وابسته به مجله‌ای است که پیش‌نویس مقاله برای آن ارسال خواهد شد. برای یافتن نحوه ارجاع‌دهی درست، مطابق با آیین نگارش آن مجله، می‌توان از قسمت )راهنمایی برای نویسندگانGuide for authors, Authors Guidelines, Instruction for Authors) از سایت مجله کمک گرفت. راه ساده‌تر این است که از شماره‌های اخیر چاپ شده توسط مجله، چند مقاله دانلود شده و سپس از آیین نگارش ارجاع‌دهی در آن مقالات استفاده نمود. گاهی اوقات مراجع به ترتیب حروف الفبا و بر اساس نام خانوادگی نویسنده اول مرتب می‌شوند. در این حالت معمولا نام نویسندگان در متن مقاله و در پایان جمله/ عبارتی که مربوط به آن مرجع می‌باشد، نوشته می‌شود.

mahdiarkhodi

افتخارم این است که یک معلم هستم

مطالب مرتبط

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

پنج × 3 =